Wat is het verschil tussen stressreactie en stressfractuur?

Zodra de kilometers oplopen, krijgt bijna elke loper wel eens te maken met pijntjes hier en daar. Meestal verdwijnen die vanzelf met wat rust, krachttraining en een goede herstelsessie. Maar soms is het niet zomaar een pijntje. Eén van de meest voorkomende redenen dat lopers hun schoenen tijdelijk aan de wilgen moeten hangen, zijn botstressblessures, oftewel stressreacties en stressfracturen. Volgens onderzoek krijgt wel een derde tot twee derde van de fanatieke afstandslopers er ooit mee te maken.

Wat gebeurt er bij een botstressblessure?

Een botstressblessure ontstaat wanneer een bot te vaak of te zwaar wordt belast en de druk niet meer goed kan opvangen. Daardoor raakt het bot verzwakt en geïrriteerd. Maar wat is nu precies het verschil tussen een stressreactie en stressfractuur?

Verschil stressreactie en stressfractuur

Bij een stressreactie is het bot overprikkeld en licht beschadigd, maar er zit nog geen scheur in. Blijf je echter doorgaan, dan kan die reactie overgaan in een stressfractuur. Dit is een klein haarscheurtje in het bot. Zie het als een waarschuwingslampje van je lichaam: een stressreactie is het signaal dat je even moet terugschakelen, terwijl een stressfractuur betekent dat je al te ver bent gegaan.

Waardoor ontstaat een stressreactie?

De grootste boosdoener is vaak een te snelle trainingsopbouw zonder voldoende rust. Je botten hebben, net als je spieren, tijd nodig om sterker te worden. Een handige vuistregel: verhoog je weekvolume niet met meer dan 10 à 20% per week. Loop je 10 kilometer per week, dan kun je iets sneller opbouwen. Maar als je al 100 kilometer per week maakt, is zelfs 10% al een flinke stap.

Andere oorzaken kunnen zijn:

• Overbelasting buiten het lopen - Bijvoorbeeld veel wandelen of een extra sport ernaast.
• Verkeerde looptechniek - Zoals overstriden (te grote passen), waardoor de impact per stap toeneemt.
• Voedingstekort - Als je te weinig energie of te weinig calcium, vitamine D of eiwitten binnenkrijgt, kunnen je botten verzwakken.
• Hormonale schommelingen - Vooral bij jongeren of vrouwen na de menopauze, kunnen ook meespelen.

Hoe herken je een stressreactie?

Het belangrijkste signaal is pijn die tijdens het lopen opkomt of erger wordt en verdwijnt met rust. Soms begint het als lichte irritatie, maar naarmate het erger wordt, kun je zelfs bij wandelen of traplopen pijn voelen. Een typisch kenmerk is ‘puntpijn’, want je kunt met één vinger precies aanwijzen waar het pijn doet.

Bij pees- of spierschade voel je de pijn meestal over een groter gebied, of juist na de inspanning, niet tijdens. Soms kun je ook wat zwelling zien of voelen, vooral bij blessures in de voet.

Wanneer naar de dokter?

Heb je al twee weken pijn die erger wordt of steeds terugkeert zodra je weer gaat lopen? Dan is het tijd om een arts of fysiotherapeut te bezoeken. Hoe sneller je erbij bent, hoe kleiner de kans dat de stressreactie overgaat in een fractuur. Een arts kan meestal met een onderzoek en eventueel een röntgenfoto of MRI zien of er sprake is van een stressreactie.

Hoe voorkom je dat het erger wordt?

Het is misschien niet wat je wilt horen, maar bij een (vermoedelijke) stressreactie is even niet hardlopen de beste optie. Blijf je doorgaan, dan loop je het risico dat de scheur groter wordt en je veel langer uit de running bent of zelfs een operatie nodig hebt. Maar geen paniek, want je hoeft niet stil te zitten. Zolang de pijn afneemt, kun je meestal blijven bewegen met low-impact activiteiten zoals fietsen, zwemmen, wandelen of pilates. Ook krachttraining is vaak mogelijk, zolang je geen zware gewichten tilt terwijl je staat of springt.

Een stressreactie is dus een waarschuwing van je lichaam: even gas terug. Door nu een paar weken rustig aan te doen, kun je maanden blessureleed voorkomen. Dus luister naar die pijntjes, geef je botten de rust die ze verdienen en kom daarna sterker terug.

Dit artikel is een syndication van Runner's World US.

Volg je Runner's World al op Instagram, TikTok, Strava en Facebook?