Waarom zweten we? Dit is wat er in je lichaam gebeurt

Vraag jij jezelf ook weleens af waarom je zo lang door blijft zweten nadat je hebt hardgelopen? Door te zweten raakt je lichaam lichaamswarmte kwijt. Zonder er echt bij stil te staan, is het eigenlijk best bijzonder. Je lichaam laat vocht via je huid naar buiten komen om af te koelen. De druppeltjes zweet op je huid verdampen en daardoor koelt je lichaam af. Voor veel lopers heel herkenbaar, maar waarom zweten we eigenlijk?

Hoe werkt zweten precies?

Zweten is een natuurlijk afkoelingsmechanisme van het lichaam. Zodra je lichaamstemperatuur stijgt, bijvoorbeeld door inspanning of warm weer, geven je hersenen een seintje aan de zweetklieren in je huid. Deze klieren produceren een mix van water, zout en andere stoffen. Oftewel; zweet. Zodra dit zweet op je huid verdampt, onttrekt het energie aan je lichaam in de vorm van warmte. Hierdoor koel je af. Dit heet thermoregulatie: het op peil houden van je lichaamstemperatuur, die normaal rond de 37 graden Celsius ligt.

Er zijn twee soorten zweten:

1. Thermoregulatoir zweten
2. Emotioneel zweten

Thermoregulatoir zweten ontstaat vooral wanneer je lichaam probeert af te koelen bij stijgende lichaamstemperatuur, bijvoorbeeld tijdens het hardlopen. De tweede soort, emotioneel zweten, heeft niks met warmte te maken en ontstaat vooral door spanning of stress. Deze reactie heb je vast wel eens meegemaakt, bijvoorbeeld bij een sollicitatie of een ander belangrijk moment. Dit type zweet komt vooral uit de apocriene klieren, die zich bevinden in je oksels, handen en voeten. Het is een soort alarmsignaal van je lichaam dat je 'aan' staat.

Wat gebeurt er in je lichaam bij warm weer?

Je lichaam wil het altijd rond de 37 graden houden. Wordt het warmer, dan probeert je lichaam dus als het ware die warmte kwijt te raken. Wat er dan precies gebeurd? Zweten door warmte zorgt er voor dat je bloedvaten gaan openstaan, je huid warmer wordt en je gaat zweten. Jouw ingebouwde koelmechanisme komt in actie! Helemaal niet erg dus, die paar druppels zweet. Je lichaam is gewoon iets harder aan het werk om de temperatuur op 37 graden te houden.

Lees ook: 7 veelgemaakte hardloopfouten in de zomer (en hoe je ze voorkomt)

Hoe regelt je lichaam die temperatuur?

Door te zweten regelt je lichaam de temperatuur, maar je lichaam kan ook warmte kwijtraken via ademhaling of door minder actief te worden. Dit herken je zelf als hardloper waarschijnlijk ook wel. Zodra je gaat wandelen, wordt de temperatuur aangenamer en ga je veel minder zweten. Je bent minder actief en je lichaamstemperatuur gaat langzaam weer terug naar normaal. Is het buiten erg benauwd? Dan zweet je zoveel omdat je lichaam dan extra hard aan het werk is.

De invloed van luchtvochtigheid op zweten

Hoe effectief zweten is hangt af van de luchtvochtigheid. Is de lucht droog? Dan kan zweet goed verdampen en koel je snel af. Is de lucht juist vochtig? Dan blijft het zweet op je huid plakken en duurt het langer voordat je afkoelt. Daardoor voelt 30 graden met hoge luchtvochtigheid veel zwaarder dan 30 graden met 'droge' lucht.

Waarom zweet je meer bij hoge luchtvochtigheid?

Omdat je lichaam moeite heeft om af te koelen, blijft het zweet maar komen. Je zweetklieren blijven doorwerken, maar het helpt minder goed. Dat is waarom je op vochtige dagen vaak heel veel aan het zweten bent, ook al heb je niet eens hard getraind.

Wat zijn signalen van te hoge of te lage luchtvochtigheid?

Bij een te lage luchtvochtigheid kun je last krijgen van een droge huid. Is de luchtvochtigheid juist te hoog, dan raak je je warmte moeilijk kwijt. Dat kan leiden tot duizeligheid of oververhitting. Merk je dat je nauwelijks nog zweet op een hete dag? Dan is het oppassen geblazen. Dat is juist geen goed teken. Het is namelijk heel gezond dat je lichaam probeert je temperatuur weer op 37 graden te brengen. Op een hete dag hoor je dus meer te zweten.

Heb je vooral koude rillingen terwijl het erg warm is? In de meeste gevallen zijn koude rillingen tijdens het lopen in warm weer een teken dat je lichaam moeite heeft met zijn warmtehuishouding. Koude rillingen is dan ook een van de signalen van oververhitting, dat kan zelfs leiden tot een hitteberoerte. Dat wil je niet riskeren. Stop dus met lopen en zoek een koele plek op waar je de warmte kwijt kan raken. Ook hydrateren is belangrijk, het liefst met elektrolyten.

Waarom zweet de één meer dan de ander?

De een zweet al bij een wandelingetje naar de supermarkt, terwijl de ander na een uur sporten nog droog lijkt. Mannen zweten vaak meer dan vrouwen en zwaardere mensen zweten meer dan lichtere mensen. Goed getrainde sporters zweten vaak sneller. Hun zweetklieren staan sneller ‘aan’ en zorgen dat ze beter afkoelen. Bij fanatieke hardopers komt het zweet soms al bij het inlopen, en dat is juist een teken dat hun lichaam weet wat het moet doen.

Wat als je extreem veel zweet?

Sommige mensen zweten meer dan anderen, dat is een feit. Hoeveel je zweet en wanneer je begint te zweten, hangt af van verschillende factoren. Maar, een klein aantal mensen hebben last van overmatig zweten, ook als het niet warm is. Dit heet hyperhidrose. Dan zweet je bijvoorbeeld al als je wakker wordt en het stopt pas als je slaapt. Het kan je dagelijks leven flink beïnvloeden maar gelukkig zijn er behandelingen. Denk aan sterke antitranspiranten, Botox injecties of in sommige gevallen medicijnen.

Veelgestelde vragen over zweten

Hieronder geven wij antwoord op de 3 veelgestelde vragen over zweten.

1. Is zweten goed voor je?

Ja! Zweten is gezond. Het laat zien dat je lichaam goed functioneert. Het helpt je afkoelen, voert afvalstoffen af en voorkomt oververhitting. Sport je regelmatig? Dan gaat je lichaam steeds sneller zweten. Zie het als een teken van een goed getraind lichaam. Niks ergs aan dus! Lees dit artikel als je meer wilt weten over waarom je meer zweet naarmate je fitter wordt.

2. Wat is koud zweet?

Koud zweet komt niet door warmte maar door stress of pijn. Je lichaam staat dan op scherp. Denk aan klamme handen tijdens een spannende situatie of zweten tijdens een paniekaanval. In sommige gevallen, zoals bij een hartaanval, is koud zweet een alarmsignaal dat je serieus moet nemen.

3. Val je af door te zweten?

Door te zweten verlies je vocht, geen vet. Dus nee, zweten zelf zorgt niet voor gewichtsverlies. Je ziet misschien even een lager getal op de weegschaal na een zweterige training, maar zodra je weer drinkt, is dat vocht terug. Afvallen doe je alleen door structureel meer calorieën te verbranden dan je binnenkrijgt. Ben je benieuwd hoeveel sneller je bent als je gaat afvallen? Zoveel sneller ben je met minder gewicht.

Volg je Runner's World al op Instagram, TikTok, Strava en Facebook?