Carbon schoenen: wat ze doen en voor wie ze werken
Bij elke grote wegwedstrijd zie je er duizenden van: carbon hardloopschoenen. Ze worden gezien als de meest revolutionaire ontwikkeling binnen de atletieksport van de laatste eeuw. Er worden nieuwe richtlijnen rondom bedacht, nieuwe bijzondere records mee gezet (Kipchoge, breaking 2 project) maar ook controverses rondom gevoerd. In dit artikel duiken we in de werking van carbon schoenen, voor wie ze geschikt zijn, en de voordelen (en nadelen) die ze bieden. En, we beantwoorden de vraag: wanneer kun je eigenlijk beter die vertrouwde 'normale' hardloopschoenen aantrekken?
Wat zijn carbon schoenen en hoe werken ze?
Goede vraag! Zoals je misschien al weet, zit er in carbon schoenen een carbonplaat in de tussenzool. Deze plaat fungeert als het ware als een soort veer. Wanneer je voeten de grond raken, absorbeert de plaat deze impact en duwt het je energie efficiënt weer terug. Je wordt als het ware naar voren gestuwt. Dit zorgt voor minder energieverlies per pas. Als we een carbon schoen vergelijken met een 'normale' hardloopschoen, zien we dat een carbon schoen zorgt voor een hogere energie-efficiëntie. Maar hoe werkt die energieteruggave nu precies? De vorm van de carbonplaat zorgt ervoor dat je sneller afwikkelt van landing naar afzet, je rolt als het ware sneller en gemakkelijker over je voet. De grotere energieteruggave komt door het schuim van de tussenzool dat steeds zachter wordt gemaakt. Technisch gezien krijg je geen energie terug, maar gaat er minder energie verloren. Onderzoek toonde aan dat sommige carbon schoenen wel voor 2 tot 4% minder energieverlies kunnen zorgen.
Voor wie zijn carbon schoenen geschikt?
Klinkt goed, toch? Nu zou je als recreatieve loper vast ook wel in zo'n superschoen willen lopen, toch? Er is echter een klein nadeel. Tot nu toe werden deze schoenen alleen getest bij snelheden van 4:25 per kilometer of sneller. Om dat in marathontermen te vertalen, komt dit neer op een tijd van 3:15 uur of sneller – iets wat de (meeste) gemiddelde lopers vaak niet halen. Maar er is ook goed nieuws: er is onderzoek gedaan naar de invloed van de carbon schoenen op de gemiddelde loper. Blijken ze ook voor hen voordelen te hebben? Waarschijnlijk wel, maar in mindere mate dan voor de eliteatleten. Er is dus wel winst, maar de winst is minder groot dan bij de toplopers.
De voor- en nadelen van carbon schoenen
Voordat je een rib uit je lijf uitgeeft aan een nieuw paar carbon schoenen (ja, nadeel: ze zijn duur!) is het belangrijk om de voor- en nadelen op een rijtje te zetten.
Voordelen van carbon schoenen
We beginnen met de voordelen. De grootste troef van carbon schoenen is natuurlijk de performance. De carbonplaat verhoogt de energie-efficiëntie tijdens het hardlopen. Je hoeft dus minder energie te leveren voor hetzelde tempo. Dit zorgt voor minder (spier)vermoeidheid, vooral op langere afstanden zoals op de marathon. De technologie verbetert elke dag, waardoor de schoenen steeds sneller worden. Hierdoor sneuvelt menig wereldrecord. Ook zouden carbon schoenen de impact van het lopen op je achillespezen (en onderbenen) kunnen beperken. Hier is echter nog geen wetenschappelijk bewijs voor gevonden.
Nadelen van carbon schoenen
Maar, zoals bij alles in het leven, zijn er ook nadelen. De belangrijkste minpunten is toch wel de prijs. Carbon schoenen zijn peperduur, je legt al snel meer dan 200 euro neer voor een paar. Die prijs is niet alleen opgebouwd uit het feit dat het een hype is, maar de geavanceerde technologie en ontwikkeling zijn ook kostbaar. Verder moet je lichaam zich aanpassen aan de eigenschappen van de schoenen. Ik zou dus niet op zaterdag een paar Vaporfly's om de dag daarop een marathon erop lopen. Je lichaam moet wennen aan de schoen en aan het snellere tempo dat je erop kunt lopen (want harder lopen = meer impact).
Waarom kiezen topatleten voor carbon schoenen?
Bij eliteatleten gaat het om miliseconden. Een paar procent verbetering kan het verschil zijn tussen goud of een vierde plek. Het is bewezen dat de technologie in carbon schoenen zorgen voor snellere tijden en minder spiervermoeidheid. Door carbon schoenen gaan topatleten simpelweg gewoon sneller hardlopen. En welke topatleet wil dat nu niet?
Wat zijn de risico's?
Een verkeerd gebruik van carbon schoenen kan leiden tot blessures. Omdat je met hetzelfde tempo harder loopt, wordt de impact op de grond groter. Als je spieren hier nog niet 'klaar' voor zijn kan dit leiden tot blessures. Bouw het hardlopen op carbon schoenen in je training dus rustig op en begin bijvoorbeeld met 2 x 5 minuten of een deel van je tempotraining op de carbon schoenen. Houdt verder in je achterhoofd dat carbon schoenen een minder lange levensduur hebben dan normale hardloopschoenen. De meeste carbon schoenen zijn houdbaar tot 500 kilometer.
Wanneer gebruik je ze wel of beter niet?
Zit je te denken aan het aanschaffen van een paar carbon schoenen? Bedenk dan eerst waar je ze voor wil gaan gebruiken. Heb je een marathon op de planning of een 10 kilometer race en wil je nog een paar procent sneller lopen? Dan kan een carbon schoen een goede optie zijn als wedstrijdschoen. Begin je net met hardlopen en wil je ze gebruiken voor een training? Dan is het misschien slim om nog even te wachten met je aankoop. Bedenk ook dat hoe harder je loopt, hoe meer profijt je van de schoenen hebt. Ben je een beginnende hardloper, dan verbeter je zeer waarschijnlijk sneller door eerst consistent te trainen en later (als je er al wat kilometers op hebt zitten) na te denken over het aanschaffen van een paar superschoenen.
Volg je Runner's World al op Facebook en Instagram?