Waarom de kans op een slecht gebit bij hardlopers hoger ligt

Je tandarts weet waarschijnlijk meteen dat je een hardloper bent zodra je diens praktijk inloopt. Je trainingsschoenen en klokje spreken voor zich. Maar als je tandarts het niet meteen ziet, dan wordt het waarschijnlijk wel duidelijk zodra je je mond opendoet.

‘Hardlopen kan een zware sport zijn voor de gezondheid van je mond’, zegt tandarts en hardloper Elizabeth Turner. Onlangs bleek uit onderzoek onder Engelse atleten dat de helft van hen te maken heeft met tandbederf. Gemiddeld is dat een derde bij volwassenen uit dezelfde leeftijdscategorie.

De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in het British Dental Journal, en daarin is ook te lezen dat de onderzoekers op zoek zijn gegaan naar de oorzaken. Daartoe spraken ze met beoefenaars van elf verschillende sporten, waaronder wielrennen, zwemmen, roeien, hockey, zeilen, atletiek, rugby en voetbal.

Een van hun bevindingen was, dat 94 procent van de sporters de tanden tweemaal per dag poetst. Onder gemiddelde Britten is dat cijfer 75 procent. 44 Procent van de sporters flost regelmatig, tegen 21 procent van de niet-atleten. Sporters zorgen dus beter voor hun gebit, waarom is er dan toch meer tandbederf bij hen? We vroegen het aan enkele hardlopende tandartsen.

Wat doen hardlopers met hun tanden?

Dit is wat tandartsen zien aan het gebit van hardlopers. Neem de adviezen van deze experts ter harte.

1. 'Hardlopers nemen te veel suiker uit angst voor brandstoftekort'

Al die zoetigheden, zoals gels, winegums en sportdrank, die je spieren van brandstof voorzien, voeden ook de bacteriën die zich van nature in je mond bevinden, waarschuwt tandarts en hardloper Jeremy Hoffman. En terwijl deze bacteriën zich tegoed doen aan de suikers, produceren ze een zuur dat zich een weg baant door het tandglazuur dat je tanden moet beschermen.

De tandarts ziet dan witte, krijtachtige lijntjes, zegt Hoffman. Als je veel sportdrank neemt, komen die tevoorschijn aan de basis van je tanden en kiezen, waar ze contact maken met je tandvlees. Of het kan zichtbaar worden bij de voortanden, de plaats waar de sportdrank bij inname tegenaan klotst. Volgens hardloper/tandarts Briget Lyons is dat normaal gesproken een plek waar juist weinig tandbederf voorkomt. Turner zag in haar praktijk een ultraloper die energy blocks in haar wang stopte tijdens trainingen en wedstrijden. Die liet ze daar langzaam oplossen. Het resultaat was dat ze meerdere kleine gaatjes in haar tanden en kiezen had.

Oplossing: Het maakt niet uit hoe je jouw suikerbevoorrading regelt, je kunt altijd je gebit beschermen door je mond met water te spoelen zodra je die energieshot hebt weggewerkt. Een gezond dieet en drankjes zonder suiker tijdens de rest van de dag, kan je gebit ook even rust gunnen en het risico op gaatjes verminderen.

Hoffman wijst erop dat je kunt overwegen om gels te gebruiken die wat minder stroperig zijn. Deze zijn vloeibaarder en blijven niet in je mond plakken. Kijk op de verpakking en kies voor merken zonder citroen- of wijnsteenzuur, omdat deze smaakmakers je tandglazuur nog meer kunnen eroderen als je het vaak of langdurig gebruikt.

2. 'Hardlopers vergeten wat ademen door de mond doet'

Veel hardlopers ademen door de mond, waardoor deze een beetje kan uitdrogen. Minder speeksel betekent meer gaatjes, zegt Hoffman, omdat speeksel etensresten wegspoelt en ook de zuren uit voedsel en van de bacteriën neutraliseert.

Tijdens de training verandert je speeksel van samenstelling en consistentie. Tijdens een hoogintensieve training bijvoorbeeld, wordt het plakkeriger en slijmachtig. In die toestand kan het de suikers en zuren die tandbederf veroorzaken juist vasthouden in plaats van ze weg te spoelen.

Oplossing: Ook hier is water drinken – of de mond ermee spoelen en vervolgens uitspugen – de oplossing. Daarmee herstel je de balans in je mond. Wat verder kan helpen is kauwen op suikervrije kauwgom die gezoet is met xylitol, een van nature voorkomende suikeralcohol, zegt Lyons. Zelf kauwt zij daarop tijdens het hardlopen, maar dat hoef jij niet te doen. Als je in de loop van de dag vier of vijf keer zo’n gommetje neemt, dan helpt dat de opstapeling van plaque tegengaan.

3. 'Hardlopers stellen vullingen en kronen op de proef'

Plakkerige winegums en taaie eiwitrepen kunnen je kronen en vullingen beschadigen. Immers, het cement dat deze structuren op hun plaats houdt is minder sterk dan het natuurlijke materiaal van tanden en tandbeen, zegt Hoffman. Dat betekent dat kleverige of harde, taaie voedingsmiddelen ze veel gemakkelijker kunnen beschadigen.

Oplossing: Als je tandarts in de loop van de jaren veel werk heeft gehad aan je gebit, wees dan extra voorzichtig als je kauwt op plakkerige of harde voedingsmiddelen. Experimenteer met alternatieve voedingsmiddelen om je spieren van brandstof te voorzien, zoals bananen of een energiebommetje met pindakaas.

4. 'Hardlopers trekken met de tanden verpakkingen open'

Dit punt spreek voor zich. Verpakkingen van gels, bijvoorbeeld. Tot flesjes met kroonkurken aan toe. Ja, Lyons heeft cliënten op het spreekuur gehad die hun tanden op deze manier hebben gebroken.

Oplossing: Daag het lot niet uit, ongeacht de geschiedenis van je gebit, want je vraagt om problemen.

5. 'Hardlopers knarsen ’s nachts en tijdens de training met de tanden'

Sommige hardlopers klemmen hun kaken strak op elkaar of knarsen hun tanden, vooral ’s nachts of tijdens snelheidswerk. Er zijn speciale mondstukken voor atleten beschikbaar, maar Hoffman zegt dat hij nog nooit iemand met zo’n ding op de atletiekbaan heeft gezien.

Oplossing: Lyons heeft een tip voor de knarsers. ‘Wat kan helpen is je concentreren op het ontspannen houden van je gezicht, je schouders en armen. Als je tijdens de workouts jezelf steeds terug kunt halen naar die ontspannen modus, dan is dat beter voor je gebit en het komt ook je snelheid ten goede.’

Meestal weet je niet of je ’s nachts wel of niet knarsetandt. Doe je het wel, dan uit dat zich in pijn en stijfheid in je kaken als je wakker wordt. Op termijn raken je tanden en kiezen afgevlakt en soms zelfs los. Is daar sprake van, ga dan naar je tandarts voor advies. Als je ’s nachts een speciaal mondstuk draagt, slaap je waarschijnlijk beter, wat zeker ook voor hardlopers voordelig is. Je wordt energieker wakker, met minder schade aan je kiezen en hoektanden.

Wil jij twee keer per week de beste looptips, motiverende artikelen en fijne winacties ontvangen? Schrijf je dan nu in voor onze nieuwsbrief!