Ultraloper Ragna Debats verlegt tijdens een wereldreis met haar gezin letterlijk haar grenzen

Als Ragna Debats (41) tegenwoordig door een fan om een foto wordt gevraagd, volgt steeds vaker de vervolgvraag of haar man Pere Aurell, dochter Onna en als het even kan ook hond Bru erbij kunnen komen, zodat het hele gezin compleet in beeld is.

Het is een nieuwe ervaring voor de Nederlandse wereldkampioene trail- én skyrun van 2018, die alles te maken heeft met de documentaireserie Rolling Mountains, waarin de wereldreis is te volgen die het gezin maakt en waarvan periodiek nieuwe delen verschijnen op YouTube. In de serie is veel aandacht voor de trainingen en wedstrijden van Ragna en Pere, maar evengoed komt het gezinsleven in beeld, waardoor ook Onna (6 jaar) en Bru bekende gezichten zijn geworden voor de volgers van de serie. Hun gezamenlijke wereldreis begon in december 2019. Uitgangspunt was dat Ragna en Pere, beiden trailrunners van de buitencategorie, op elk continent een ultratrail zouden lopen. In de serie Rolling Mountains doen ze verslag en schetsen ze een beeld van de combinatie tussen gezinsleven en topsport. Tegelijkertijd willen ze de schoonheid van de aarde laten zien, vanuit het besef dat we maar beter zuinig kunnen zijn op onze planeet. Het gezin gaf daarvoor de eigen woning in Spanje op en besloot een jaar lang voornamelijk uit een camper te gaan leven. De eerste maanden na vertrek verliepen nog voorspoedig, maar vanaf maart werden hun plannen flink in de war geschopt. Ragna en Pere hadden al ultratrails in respectievelijk Hong Kong en Argentinië achter de rug, toen in Costa Rica langzaam maar zeker de gevolgen van de uitbraak van het coronavirus duidelijk werden. De geplande zesdaagse Volcano Ultra Marathon ging niet door en in plaats daarvan weken Ragna en haar gezin uit naar een vrijwel verlaten strand, waar ze vrijwillig twee maanden in zelfisolatie doorbrachten.

’s Ochtends werden ze er gewekt door het luide gebrul van brulapen, overdag vulden ze hun tijd met trainen, vissen, vuur stoken en kokosnoten leegdrinken. Tegen die tijd was al duidelijk dat ook het vervolg van hun wereldreis er door corona anders zou gaan uitzien dan gepland. Om die reden koos het gezin ervoor om af te zien van de geplande stop in de Verenigde Staten en in plaats daarvan vervroegd terug te keren naar Europa. Het is daarom dat Ragna deze middag vanuit een huisje in de Franse Alpen via een videoverbinding in beeld verschijnt, kort voordat het gezin verder reist richting Kenia en Tanzania. Ze zegt: ‘Als ultraloopster heb ik de afgelopen jaren al geleerd om in wedstrijden en trainingen snel beslissingen te kunnen nemen en weer verder te gaan. Datzelfde principe passen we nu toe in ons dagelijks leven. Als je geen vaste woonplaats hebt, weet je nooit wat je gaat tegenkomen. Je moet je telkens aanpassen aan het stukje aarde dat je tot je beschikking hebt.’ In Costa Rica betekende dat bijvoorbeeld dat Ragna en Pere voor hun trainingen waren aangewezen op een heuvelachtig junglepad. Bij gebrek aan een wedstrijd besloten ze de uitdaging aan te gaan om tussen zonsopgang en zonsondergang zo vaak mogelijk richting het hoogste punt te lopen en weer terug, een persoonlijke race van bijna 12,5 uur lang. Eerder, in Argentinië, beklommen de twee al samen de Aconcagua, met 6962 meter de hoogste berg van het Amerikaanse continent. In de serie Rolling Mountains is te zien hoe Ragna zich in de dagen van de beklimming steeds slechter begint te voelen, tot het moment dat je als kijker bijna naar het scherm wil schreeuwen dat ze beter kan omkeren.

Ze glimlacht nu de herinnering aan de beklimming boven komt. ‘Ik wilde gewoon doorgaan en het maximale bereiken, zo zit ik in elkaar. Het zit in mijn natuur om mezelf telkens te overtreffen. Als ik terugkijk naar mijn jeugd, was dat gevoel toen al aanwezig. Ik ben opgegroeid in de Ooijpolder en ging in Nijmegen naar school. Van kleins af aan werden we met de fiets naar school gestuurd, ook als het sneeuwde of hard regende. Dat heeft me hard gemaakt. Ik denk dat het me ook toen al voldoening gaf en dat ik daarom ook door ben gegaan met een levensstijl waarbij ik het mezelf elke keer moeilijk maak.’ Zo is het ook te verklaren dat Ragna na de middelbare school een ander pad koos dan veel van haar leeftijdsgenoten. Waar anderen direct gingen studeren, besloot Ragna om eerst in Duitsland en later in Engeland te gaan wonen en ondertussen was ze op hoog niveau actief in de paardensport.

Tijdens een uitwisselingsjaar kwam ze op haar 26ste in Spanje terecht, waar ze in aanraking kwam met trailrunnen en haar man leerde kennen. Ze zegt: ‘M’n hele leven heb ik geleerd om op mezelf te vertrouwen en niet afhankelijk te zijn van andere mensen. Ik merk dat ik daardoor weinig angsten meer heb. Ik kom vaak mensen tegen bij wie dat anders is, merk bijvoorbeeld dat zij in deze tijd moeilijk kunnen omgaan met het coronavirus en daar angstig van worden. Dat heb ik zelf helemaal niet.’

Tegenwoordig wordt ze nog eens extra gesterkt door de steun van haar gezin. De gedachte aan haar dochter heeft haar inmiddels al regelmatig door zware momenten in wedstrijden getrokken. ‘Het maakt mij heel sterk om bij mijn gezin te zijn en dingen met mijn gezin te kunnen doen. Het gezin staat op de eerste plaats voor mij, maar het blijft een uitdaging om de opvoeding van onze dochter en het gezinsleven te combineren met trainen, reizen en zo goed mogelijk presteren. Natuurlijk hebben Pere en ik allebei momenten dat we onder meer spanning staan, eerder geïrriteerd zijn. Het fijne is dat we allebei topsporters zijn en elkaar begrijpen. Ik snap dat Pere prikkelbaar is als hij spanning voelt voor een wedstrijd of een blessure heeft en andersom is dat ook zo. Dat accepteren we van elkaar.’ Vooralsnog heeft de wereldreis ook weinig weerslag op haar prestaties. Ragna eindigde als derde vrouw in de Vibram Hong Kong 100 en won zowel de Montreux Trail in Zwitserland (112 km, 8100 hoogtemeters) als 4 Refugios Non Stop in Argentinië (44 km, 3200 hoogtemeters), terwijl ze zich voorafgaand aan die laatste race zowel fysiek als mentaal niet honderd procent voelde.

Dat ze toch wist te winnen, is voor een deel te danken aan de wijze waarop ze tijdens een wedstrijd pijn kan weerstaan. Ze ziet het zelf als misschien wel haar grootste kracht. Die kracht kwam het best tot uitdrukking tijdens de Marathon des Sables, de volgens velen zwaarste race ter wereld van zes dagen lang in de woestijn van Zuid-Marokko, waaraan ze in 2019 deelnam. Op de derde dag had ze zoveel pijn aan haar rug dat ze nauwelijks nog verder kon lopen. Voor de zekerheid reed er een woestijnbuggy van de organisatie achter haar aan om haar op te vangen als ze zou uitstappen. ‘Maar ik dacht alleen maar: jullie krijgen me niet in die auto. Ik heb die dag de finish gehaald, maar daar kon ik twee uur lang niemand in m’n buurt verdragen door de pijn. Met dank aan de medische post en een fysiotherapeut heb ik toen een oplossing gevonden, waardoor ik de volgende dag weer verder kon. Dat gaf heel veel voldoening.’

Ragna was uiteindelijk in elk van de zes etappes de snelste vrouw en werd daarmee de overtuigende winnaar van de race. Desondanks slaat ze haar wereldtitel trailrun van een jaar eerder nog iets hoger aan, omdat het in haar tak van sport het hoogst haalbare is. Ragna droeg die dag in Spanje het Nederlandse tenue, ook al is ze zelf al jaren niet meer woonachtig in Nederland. Wel heeft ze er bewust voor gezorgd dat dochter Onna naast Spaans en Catalaans ook vloeiend Nederlands spreekt. ‘Ik zie Nederland echt als een deel van mijn identiteit, mijn familie woont er ook nog,’ zegt Ragna. ‘Maar zelf heb ik geen thuis meer in Nederland. Ik voel me meer verbonden met de cultuur dan met het land zelf.’ Ze zal voorlopig ook geen voet in haar geboorteland zetten, want de komende maanden staan nog in het teken van hun wereldreis. Na Afrika zouden Ragna en haar gezin nog naar Oceanië, Noord-Amerika en Antarctica reizen, maar door corona is zeer onzeker hoe het laatste deel van hun reis eruit zal zien. Het betekent dat het gezin ook de komende tijd veel zal moeten improviseren. Ragna is het inmiddels niet anders meer gewend. Ze glimlacht en zegt: ‘We moeten van dag tot dag leven en positief met de omstandigheden omgaan.’

— De wereldreis van Ragna Debats en haar gezin is te volgen via rolling-mountains.ragnaypere.com/nl Naast de videoserie volgt er in 2021 een film over het hele project, waarover inmiddels gesprekken worden gevoerd met Netflix.

Dit artikel komt uit Runner's World december 2020 / januari 2021. Wil je meer van dit soort inspirerende verhalen lezen? Neem dan een abonnement op de Runner's World.