Toen we nog moesten leren lopen
Kijktip: Andere Tijden, Trim u fit!
© Nationaal Archief
Eind jaren zestig is er sprake van een welvaartsgolf die onze levenswijze in hoog tempo verandert. De aanschaf van automobiel en televisietoestel liggen binnen ieders handbereik, we pakken de lift, eten te vet en de automatisering doet zijn intrede. Als gevolg van dit alles nemen hart- en vaatziekten in hoog tempo toe. Zo alarmerend is de situatie, dat de overheid inzet op een heuse campagne om lichaamsbeweging te bevorderen. Het bijzondere is dat de echo van die campagne uit de jaren zestig doorklinkt tot op de dag van vandaag. Op woensdag 7 april zendt de NPO om 22.20 uur op NPO 2 een documentaire uit over de allereerste fitnessrage. Runner’s World interviewde maker Dirk Jan Roeleven (59).
Hoe ben je op het idee gekomen voor deze documentaire?
‘Aanvankelijk wilde ik een terugblik maken op de Olympische marathon van Gerard Nijboer in Moskou, in 1980, waar hij zilver won. De reis naar Moskou kon vanwege de corona-beperkingen niet doorgaan, waarna de scope verschoof naar de betekenis van Nijboer voor de ontwikkeling van de loopsport in Nederland. En als je dan kijkt wanneer het joggen en het trimmen feitelijk is begonnen, kom je uit bij die overheidscampagne van eind jaren zestig. De impact van die campagne is groot geweest. Het ging om méér dan sport, de bevolking moest gaan begrijpen dat er welvaartsziektes op de loer lagen als men niet gezonder ging leven. Steeds meer mensen kampten met overgewicht en hart- en vaatziektes. Sport werd gezien als dé manier om de volksgezondheid te bevorderen.’
Hoe ben je te werk gegaan?
Collega Nando Boers verdween in de archieven van het Instituut Beeld en Geluid. Hij vond daar onder andere beeldmateriaal van de Stichting OQ, waarin te zien is hoe iemand die ongezond eet tot de orde wordt geroepen. Op televisie werden prime time spotjes uitgezonden met het thema ‘Trim u fit’, ook die zijn te zien in mijn documentaire. Voorts belde ik met Wim de Heer, de 85-jarige oud-directeur van de Nederlandse Sport Federatie. We hebben hem gefilmd en geïnterviewd terwijl hij een potje golf speelt. De Heer was een groot animator van de actieve levensstijl, hij beschikt over een groot privé-archief waarin we naar hartenlust mochten grasduinen. En we vonden nog een origineel Trimboekje, waarin je stempels kon laten zetten voor elke trimloop waaraan je had meegedaan.’
Wie komen er aan het woord in de documentaire?
‘Hoogleraar Maarten van Bottenburg wist van alles te vertellen over de aard en betekenis van de verschillende loopgolven. Ook zijn we nog op zoek gegaan naar restanten van de eerste trimbanen, maar die bleken helaas grotendeels verdwenen. Wat wel nog altijd bestaat is de Stichting Trim Apeldoorn, een loopvereniging die werd opgericht naar aanleiding van eerdergenoemde campagne. Waar ik trots op ben, is dat we met deze documentaire een verbinding hebben kunnen leggen tussen heden en verleden. Bewegen is bewezen goed voor het lichamelijk en geestelijk welzijn. Ook als de coronacrisis achter de rug is, zullen we als samenleving in beweging moeten komen om obesitas terug te dringen. Het is bijzonder inspirerend om al die historische beelden in de documentaire nog eens terug te zien. Onze geluidsman is na afloop van de opnamen meteen sportschoenen gaan kopen en wil nu een serieuze hardloper worden.’