Zo koop je de meest duurzame en diervriendelijke eieren

Je gaat eieren kopen - want, lekker boterhammetje met avocado en ei, of scrambled eggs als ontbijt - dus je staat voor het eierschap van je favoriete supermarkt. Scharreleieren, vrije uitloopeieren, biologische eieren... Je eet dan misschien niet (volledig) vegan, maar wilt wel graag rekening houden met het milieu en het dierenwelzijn. Welke eieren kun je nou in hemelsnaam het beste kiezen?

Dit betekent de code op een ei

Misschien heb je weleens opgemerkt dat er op ieder ei een code staat, die bestaat uit 1 cijfer, 2 letters en dan weer 7 cijfers. Het eerste cijfer geeft een indicatie van hoe (goed) de kip leeft - komen we zo op terug. De twee letters slaan terug op waar het ei vandaan komt (in Nederland is dat vaak NL). De laatste 7 cijfers verwijzen naar een specifieke kippenboerderij. Om de beste eieren te kiezen is het verstandig om te kijken naar het eerste cijfer op het ei in combinatie met de verpakking van de eieren. Aha!

Het eerste cijfer

Het eerste cijfer is van belang omdat dit vaak wat zegt over het dierenwelzijn. Er zijn 4 codes: 0, 1, 2 en 3.

• 0 = biologische eieren.
• 1 = vrije-uitloop of graseieren.
• 2 = scharrel(+) of rondeeleieren.
• 3 = legbatterij of kooi-eieren.

Biologische eieren

Dit zijn de meest diervriendelijke eieren die er in de supermarkt liggen. De kippen krijgen meer ruimte (maximaal 6 kippen op een vierkante meter - nog steeds vrij krap), mogen minimaal acht uur per dag naar buiten en krijgen biologisch voer. Ook fijn: de snavels mogen niet afgeknipt (sinds 2019 is dit bij alle soorten pluimvee boerderijen verboden) of geslepen worden en ze krijgen minder antibiotica.

Vrije-uitloop of graseieren

Een alternatief zijn de vrije-uitloopeieren of graseieren. De kippen krijgen namelijk wat meer tijd om buiten rond te lopen. Ze hebben vaak wat minder ruimte dan biologische kippen (maximaal 9 kippen op een vierkante meter) en ze krijgen 'normaal - non-biologisch' voer. Kippen die graseieren leggen krijgen wel vaak plantaardig voer.

Scharrel(+) of rondeeleieren

De eieren met nummer 2 zijn iets lastiger te lezen, omdat er verschil zit in de verschillende soorten eieren. Het is hierbij dus van belang dat je ook even naar de verpakking kijkt. Kippen die eieren met het label 'scharrelei' leggen mogen namelijk niet naar buiten, hebben weinig ruimte en kun je eigenlijk niet milieu- of diervriendelijk noemen.

Ook scharrel+ eieren hebben nummer 2, maar zijn een betere optie dan scharreleieren. Deze kippen mogen namelijk wel overdekt naar buiten. Van de eieren met cijfer 2 als begincijfer, zijn de rondeeleieren de beste. Deze kippen zijn namelijk hetzelfde als de kippen die biologische eieren leggen, alleen krijgen ze geen biologisch voer. Wel hebben ze genoeg ruimte en mogen ze naar buiten.

Legbatterij of kooi-eieren

Legbatterij-eieren zijn (gelukkig) sinds 2012 verboden in Europa. Er zijn in Nederland nog wel twee soorten kooien; verrijkte kooien met 3 tot 5 kippen per kooi (deze worden vanaf 2021 verboden) en koloniehuisvesting met 30 tot 60 kippen in een grote kooi. Deze kippen mogen niet naar buiten en krijgen geen natuurlijk daglicht.

In de meeste supermarkten worden deze eieren niet meer verkocht, maar ze worden wel vaak verwerkt in producten (cakes, taarten, pasta etc.), en zijn nog wel verkrijgbaar in de buurtwinkel of op de markt. Als je de kans krijgt: check dan je producten op het bevatten van dit soort eieren. Staat er alleen 'eieren' op de ingrediëntenlijst? Dan kun je ervan uit gaan dat het kooi-eieren zijn.

Beter Leven-keurmerk

Wil je graag zeker weten dat je gaat voor de goede eieren? Kijk dan ook goed naar de verpakking. Welke keurmerken hebben de eieren? Een van die keurmerken is het Beter Leven-keurmerk. Niels Dorland van de dierenbescherming vertelt aan Nu.nl dat dit keurmerk in het leven is geroepen door de dierenbescherming. 'De diervriendelijkste eieren dragen het Beter-Leven keurmerk met één, twee of drie sterren.'

• 1 ster = Kippen hebben een overdekte uitloop
• 2 sterren = Kippen hebben een vrije uitloop
• 3 sterren = Kippen hebben veel ruimte en een uitloop naar buiten

Er zijn een aantal eieren die niet biologisch zijn (dus niet begincijfer 0 hebben), maar die wel diervriendelijk zijn en dus drie sterren krijgen bij het Beter-Leven keurmerk.

Milieu

We hebben het tot nu toe vooral over het dierenwelzijn gehad en dat heeft een reden. Er zit namelijk niet veel verschil in de verschillende eieren als het gaat om milieu, en daarnaast clashen dierenbelangen en milieubelangen vaak. Dat zit bijvoorbeeld ze:

• Voor kooi-kippen is de minste ruimte nodig, voor biologische kippen de meeste. Deze ruimte gaat ten koste van natuur en landbouwgrond.
  
• Kooi-kippen zorgen voor de minste fijnstof.
• Voor de gezondheid van de kippen is het beter om binnen te zitten dan buiten, omdat ze buiten sneller ziektes oplopen vanuit wilde vogels.
• Energie die nodig is voor de verblijven van kippen. Legbatterij-kippen en kooi-kippen verbruiken de minste energie, maar hebben het ook het slechtst. Eieren met het keurmerk On the Way to PlanetProof worden vaak gelegd in stallen met groene stroom, dit zijn dus aanraders!
  
  Maar duurzaamheid en dierenwelzijn gaan soms ook hand in hand. Denk aan:
• Het voer dat de kippen krijgen. Biologische kippen krijgen vaak voer uit de regio, wat minder milieubelastend is.
• Let op keurmerken als EKO, Demeter en Europees keurmerk voor Biologisch. Deze keurmerken hechten namelijk veel waarde aan zowel dierenwelzijn als milieu. Het Beter Leven-keurmerk focust zich meer op het dierenwelzijn en het On the Way to PlanetProof-keurmerk focust zich meer op het milieu.

Kleur, benaming en verpakking

Dan willen we nog een paar dingen bespreken. Allereerst de kleur van het ei. Vroeger was het zo dat witte eieren vaak legbatterij-eieren of kooi-eieren waren. Tegenwoordig zegt de kleur niets meer over de kwaliteit van het ei. Fun fact: 'Kippen met witte oorlellen leggen witte eieren en kippen met rode oorlellen leggen bruine eieren,' aldus Dorland.

Dan de benaming: ook benamingen als maïseieren, volkoreneieren, viergraneneieren etc. zeggen niets over hoe de kip heeft geleefd. Deze benamingen gaan puur over het soort voer dat de kippen hebben gekregen. Tot slot: de verpakking. Kijk even op de verpakking waarvan het gemaakt is? Plastic, afbreekbaar plastic, karton, gerecycled karton?

Beter ei-vrij?

Wil je helemaal een steentje bijdragen aan het milieu en dierenwelzijn? Dan kun je natuurlijk ook je eitje skippen. Stap over op tofu, of kala namak (het zwarte zout dat smaakt naar ei) of verwerk geprakte banaan of appelmoes in zoete gerechten als bindmiddel in plaats van ei. Kikkererwtensap is een geweldige vervanger voor eiwit. Gemalen lijnzaad en bakpoeder kun je gebruiken als rijsmiddel en dat glanslaagje bovenop de appeltaart kun je ook maken met suikerwater. Eitje, toch?

Welke kun je het beste kiezen?

De meest duurzame en diervriendelijk optie is om je ei te vervangen door een plantaardige optie, maar biologische eieren komen op de tweede plaats. Blijf in ieder geval uit de buurt van scharreleieren en verdwaalde legbatterij-eieren.

Bronnen: Nu.nl, Voedingscentrum, Milieucentraal