Zweepslag in de kuit bij hardlopers: zo herken en behandel je deze blessure
Een blessure die net zo pijnlijk is als het klinkt.
Heb jij weleens een zweepslag in de kuit gehad? Dan weet je als geen ander hoe pijnlijk deze blessure kan zijn. Een scherpe pijn doet je naar je kuit grijpen, de tranen springen in je ogen. Je probeert nog een paar passen door te hobbelen, maar je weet het: dit is foute boel. Wij vroegen aan sportfysiotherapeut Ronald Dercksen wat je wil weten over een zweepslag.
Hoe herken je een zweepslag kuit?
Je zult een zweepslag gegarandeerd merken. ‘Er schiet dan acuut een scherpe pijn in de kuit en je staat in één keer stil’, zegt Ronald Dercksen. Vaak kijk je nog achterom of iemand tegen je kuit heeft aangeslagen. Of zoals de naam het al verklapt: alsof iemand met een zweep tegen je kuit heeft aangeslagen.
Waar pijn bij zweepslag kuit?
Wat zijn de symptomen van een zweepslag? Bij een zweepslag voel je acuut een klap of een pijnscheut in de kuit. De blessure kent een breed spectrum aan verschijningsvormen: van een milde, onwillekeurige samentrekking van een deel van de kuitspier, tot een scheur in het spier-peescomplex van de kuit. ‘Een zweepslag zorgt in ieder geval voor een acute schade waardoor je in één keer stilstaat’, zegt Dercksen.
Wat is de oorzaak van zweepslag kuit?
Een zweepslag komt relatief vaker voor bij explosieve sporten zoals tennis en voetbal, maar het kan ook voorkomen bij hardlopen. ‘Vaak gebeurt het tijdens het trekken van een sprintje of het plotseling afremmen’, zegt Ronald. Het zit zo: de kuit bestaat uit een groep spieren. De grootste zijn de gastrocnemius, die oppervlakkiger ligt, en de soleus, die dieper ligt. De functie van deze spieren is het opvangen en reguleren van de schok van de voetlanding, en de voortstuwing tijdens de afzet. Zie het als een grote veer in je onderbeen die energie absorbeert en afgeeft om efficiënt te kunnen hardlopen. Wanneer de kuit wordt overbelast, worden de spiervezels tot het uiterste gedwongen, met microscheurtjes van het zachte weefsel tot gevolg. Dit zorgt voor een verstoring in het veermechanisme, wat leidt tot pijn en ontstekingsreacties, en je dwingt om te stoppen met hardlopen.
Hoewel geen enkele categorie hardlopers immuun is voor een zweepslag in de kuit, zien we zweepslag het vaakst bij mannen van middelbare leeftijd die vrij strakke spieren hebben en fouten in hun bewegingspatroon laten zien. Enkele voorbeelden daarvan:
- Wegdraaien van de voet
Stijve kuitspieren beperken de beweeglijkheid van de enkel tijdens de afzet. Dit kan leiden tot ongewenst zijwaarts wegdraaien van de enkel. - Overmatige voorwaartse kanteling van het bekken
Een verkorte heupbuiger – de iliopsoas – kan ervoor zorgen dat het bekken naar voren wordt getrokken. De rug trekt hol en het vermogen om de bilspieren, een andere belangrijke spiergroep bij de afzet, te activeren neemt af. Naarmate de bilspier minder actief is, moet de kuit het werk overnemen en kan daardoor overbelast raken.
Te grote passen
Een langere pas betekent dat je meer tijd op de grond doorbrengt en dat zorgt voor meer belasting van de kuit. Dit beperkt de mogelijkheid van de kuit om een reactieve veer te zijn.
Wat moet ik doen bij een zweepslag?
Goed, je bent naar huis gestrompeld met je pijnlijke kuit. Wat nu? Bij een zweepslag in de kuit is rust nemen erg belangrijk. ‘Veel mensen willen rekken vanwege de pijn, maar dit moet je juist niet doen’, zegt Dercksen. Je kunt het pas voorzichtig gaan rekken, krachtoefeningen doen en het hardlopen opbouwen als het weer een beetje is genezen. Je kunt het wel koelen. Bij een zweepslag komt vaak een bloeding vrij en zie je een bloeduitstorting. ‘Door te koelen kun je de vaten weer laten krimpen, zodat het vocht wegtrekt en de pijn weggaat, maar in principe moet je het met rust laten’, zegt Dercksen. Gebruik bij de behandeling van zweepslag geen middelen die je spieren verwarmen, zoals tijgerbalsem. Twijfel je? Een fysiotherapeut kan je helpen. ‘Vaak zie je toch dat mensen te snel beginnen en daardoor heel lang door rommelen. In dit geval heb je vaak een fysiotherapeut nodig die je begeleidt.’
Kun je lopen met een zweepslag?
Een zweepslag kan ervoor zorgen dat je in het begin niet goed kunt lopen. Dit kan langer dan een week duren. Hardlopen is vrijwel onmogelijk. ‘Hardlopen met een zweepslag laat je door de pijn wel uit je hoofd’, zegt Dercksen. En dat is ook maar goed ook, want rust nemen is essentieel bij het herstel. Kun je wel blijven hardlopen? Dan heb je geen zweepslag, maar een ander probleem aan de kuit. Dit zijn hersteltips voor de meest voorkomende kuitblessures.
Hoelang duurt het herstel van een zweepslag?
‘Het herstel van een zweepslag in de kuit duurt meestal tussen de vier tot zes weken, maar is sterk afhankelijk van de ernst van de blessure’, zegt Dercksen. Begin je elke keer te snel en laat je het niet goed herstellen? Dan kan het maanden duren totdat je weer op je oude niveau kan hardlopen. Het is daarom belangrijk om de tijd te nemen, maar hoe ziet het herstel eruit? Eerst zal er een lichte zwelling zijn en later zul je mogelijk wat blauwe plekken zien. De behandeling van een zweepslag in de kuit omvat het gebruik van een brace, krukken of beide, en behandeling met ijs. Bij een zweepslag kan ook het tapen door een fysiotherapeut van de kuit helpen. Pas als de pijn afneemt kun je voorzichtig beginnen met flexibiliteits- en krachtoefeningen om zweepslag in de kuiten te verminderen. Ook kun je een hakverhoging aan je schoenen toevoegen.
Zweepslag komt niet alleen in de kuitspieren voor, de blessure kan ook ontstaan in je bovenbenen, bijvoorbeeld in je dijbeen of hamstrings. Denk je na het lezen dat je je kuitspier hebt verrekt? Zo herken je een verrekte kuitspier.