FODMAP dieet: hét recept voor rustige(re) darmen

Koolhydraatarme diëten ken je waarschijnlijk wel, maar grote kans dat je nog nooit van het FODMAP dieet hebt gehoord. Toch is het een 'dieet' waar veel mensen baat bij kunnen hebben, bijvoorbeeld als je last hebt van het prikkelbare darm syndroom (PDS). Waarom? Dat lees je hieronder.

Dit is het FODMAP dieet

'Hoewel de naam anders doet vermoeden, is het FODMAP dieet geen echt dieet: het is een voedingspatroon ontwikkeld om 't prikkelbaardarmsyndroom (PDS) te behandelen,' aldus maag-darm- leverarts Laurens van der Waaij van het Martini Ziekenhuis in Groningen. Patiënten kunnen door middel het FODMAP dieet ontdekken hoe je lichaam reageert op bepaalde suikergroepen, zodat je een beeld krijgt waardoor je darmklachten ontstaan.

FODMAP in FODMAP dieet staat voor Fermentable Oligosaccharides Disaccharides Monosaccharides and Polyols. 'Dit zijn suikergroepen die slecht opgenomen kunnen worden door de dunne darm en daarom in de dikke darm terecht komen,' legt Van der Waaij uit. 'Hier worden ze op grote snelheid gefermenteerd, opgegeten dus, door bacteriën. Hierbij kunnen darmklachten als buikpijn en gasvorming ontstaan. '

Lees ook: 3 redenen waarom je een opgezette buik hebt na het hardlopen.

FODMAP dieet: geen dieet, maar een cursus

Bij het FODMAP dieet probeer je te achterhalen welke van deze suikergroepen jouw maag op hol doen slaan. De arts spreekt dan ook liever van een cursus dan van een dieet. 'Er zijn wel producten die je niet eet bij een FODMAP dieet, maar niet om af te vallen. Je leert wat je wel of niet klachtenvrij kunt eten – je vindt als het ware je eigen weg binnen het dieet.' De eerste fase van de ‘cursus’ is behoorlijk strikt. 'Gedurende vier tot zes weken is het belangrijk het FODMAP dieet zo nauw mogelijk te volgen, anders weet je niet zeker of het goed werkt,' zegt Van der Waaij.

Zie het FODMAP dieet eerder als een soort trechter. Je probeert te distilleren welk type koolhydraat jouw lichaam slecht tegen kan. En dat doe je door per keer verschillende soorten koolhydraten in de trechter te gooien – en andere koolhydraten juist niet – om te achterhalen waar je darmen wel en niet goed op reageren. Die zitten bijvoorbeeld in bepaalde groenten, bepaalde fruitsoorten, soorten tarwe en dierlijke producten.Een soort ontdekkingsreis, die vaak bij allergieën wordt toegepast. Daarom is het wel cruciaal je strikt aan het FODMAP dieet te houden, anders ben je weer terug bij af.

Fodmap dieet en PDS

Het FODMAP dieet is dé methode die gebruikt wordt bij mensen met last van PDS. Het doel van de 'cursus' is immers de klachten dusdanig verminderen dat ze het leven van de patiënt niet meer beheersen. 'Daarom is het belangrijk om van tevoren een klachtenmeting te doen, zodat je kunt testen of je klachten na de eerste fase zijn verminderd,' legt Van der Waaij uit. Als de klachten na de eliminatiefase substantieel zijn verminderd, kan de zogeheten herintroductie fase worden gestart. Hierbij worden, onder begeleiding van een diëtist, wekelijks producten uit een specifieke suikergroep aan het voedingsschema toegevoegd zodat duidelijk wordt of ze al dan niet klachten veroorzaken. Trial and error.

Lees ook: Is geroosterd brood beter voor je darmen?

'Met het FODMAP dieet krijgen patiënten die last hebben van PDS de regie over hun klachten,' legt Van der Waaij uit. 'De klachten zijn niet langer iets wat hen overkomt, maar iets waartegen ze iets tegen kunnen doen.' En dat is belangrijk, want PDS-klachten, zoals buikpijn, kramp, obstipatie en een opgeblazen gevoel, kunnen een behoorlijke impact hebben op het leven van patiënten. Zo heeft 20 procent van de Nederlanders PDS - vrouwen vaker dan mannen. En maar liefst 75 procent van de PDS-patiënten heeft na een jaar nog steeds baat bij het FODMAP-dieet.

Lees ook: Opgeblazen gevoel: de oorzaken en hoe jouw buik weer tot rust komt.

FODMAP dieet schema

Vanwege de intensiteit past het FODMAP dieet niet in het leven van iedere patiënt, benadrukt Van der Waaij. 'Vermoed je dat je het prikkelbaredarmdyndroom hebt, lees je dan goed in, op fodmapdieet.nl of mzh.nl/pds bijvoorbeeld, om te zien welke behandelmethode het beste bij jou en je levensstijl past. Op fodmapdieet.nl staat ook een lijst met FODMAP arme producten, waarmee je een FODMAP dieet schema kunt opzetten. Handig om mee te nemen naar de supermarkt,' besluit hij.

Kun je wel wat extra hulp gebruiken? Er bestaat vergoeding voor het FODMAP dieet. Zo kun je altijd beroep doen op een leefstijlinterventie (verzekerd). Of maak gebruik van een app op je telefoon (wel in het Engels). Succes!