Hoe ga je om met teleurstelling?
We vroegen het aan een sportpsycholoog.
© Getty Images - Paul Bradbury
Iedere maandag kun je via het Instagram account van Runner's World al je brandende hardloopvragen insturen. Deze week beantwoorden we de vraag van Michelle Oonincx-Wagenaar (@miss.fitwit.nl): 'Hoe ga je om met teleurstelling?'
Ook een vraag? Houd onze Instagram stories in de gaten en reageer op maandagochtend met jouw vraag. Wie weet vind je binnenkort het antwoord op onze website.
Hoe kun je omgaan met teleurstelling?
Vrijwel elke loper krijgt weleens te maken met teleurstelling: je hebt je doel niet gehaald, de PR zat er niet in, of een blessure houdt je langs de kant. Daar kan je flink van balen. Maar wat is nou de beste manier om met teleurstelling om te gaan? Kun je het voorkomen? En wat zeg je tegen je loopbuddy die in de put zit? We vroegen het aan sportpsycholoog Daniëlle van der Klein-Driesen.
Waar komt teleurstelling vandaan?
'Voor veel lopers is het horloge eigenlijk net een verlengstuk van de loper zelf,' zegt van der Klein-Driesen. 'De cijfers die erop staan bepalen hoe we ons voelen, of we tevreden zijn met een prestatie of juist niet. Denk maar eens terug: je hebt een mooie wedstrijd gelopen of genoten van een goede training, je voelt je goed - tot je op je horloge kijkt, of achteraf in de statistieken van de app duikt, en dan ben je ineens teleurgesteld. Dan heb je een bepaald doel niet gehaald of ben je niet tevreden met de tussentijden, wat dan ook. Of je gaat je eigen prestatie vergelijken met die van een ander. Teleurstelling ligt voor veel lopers zo al snel op de loer.'
Wat kunnen we leren van teleurstelling?
Teleurgesteld zijn lijkt een negatief gevoel, maar volgens van der Klein-Driesen kunnen we er veel waardevolle informatie uithalen. 'Het betekent - in het geval van lopen - dat de sport belangrijk voor je is, dat je een wedstrijdmentaliteit hebt. Dat is hartstikke positief. Het betekent dat er ruimte is voor verbetering. Ga het gevoel dus niet bagatelliseren, maar ga op zoek naar dingen waar je invloed op hebt. Ook kun je een plan maken voor de volgende keer: als X gebeurt, ga ik Y doen.'
'Daarnaast is het belangrijk om voor jezelf een goede balans te vinden en realistische doelen te stellen. Heb je tegenwoordig een drukke baan en twee kinderen? Dan kun je niet dezelfde prestatie leveren als toen je 20 was. Door dit te accepteren maak je het stukken makkelijker voor jezelf.'
Zo kun je teleurstelling voorkomen
Merk je tijdens het lopen van een race al dat je doel vandaag niet haalbaar is? Van der Klein-Driesen geeft een aantal waardevolle tips die je op dat moment kunt toepassen om teleurstelling te voorkomen:
- Stel realistische doelen en bouw marges in je raceplan in, zodat jij je aan kan passen aan de situatie.
- Accepteer dat het soms gewoon niet jouw dag is én dat je niets kunt veranderen aan externe factoren. Steek je energie liever in dingen waar je zelf invloed op hebt, zoals je houding of cadans.
- Geef jezelf taakgerichte instructies om in het moment te blijven, zoals 'Hoofd omhoog, krachtige armzwaai, handen ontspannen...'
- Bereid je voor op negatieve gedachtes tijdens de race (bijv. bij 35 kilometer: 'Ik stap uit'). Door te schakelen in aandacht (kijken, letten op ademhaling of techniek) ga je van denken naar waarnemen.
Door op deze manier dicht bij jezelf te blijven, heb je altijd iets om trots op te zijn. Ook als je je oorspronkelijke doel niet haalt, kun je wel zeker weten dat je alles hebt gedaan wat je kon doen.
Wat zeg je tegen iemand die teleurgesteld is?
'Neem diegene en het gevoel serieus. Het is duidelijk belangrijk voor hem, anders was hij niet teleurgesteld. We zijn al snel geneigd om dingen te zeggen zoals Maakt niet uit of Volgende keer beter, dat helpt echter niet op zo'n moment. Laat hem balen en leef mee in de emotie. Pas daarna ontstaat er ruimte om verder te kijken. En ja, dit advies mag je ook toepassen op jezelf.'
Drs Daniëlle van der Klein-Driesen is sportpsycholoog, docent sportpsychologie en heeft ruim 25 jaar ervaring in onderwijs en topsport van talent tot Olympisch niveau. In haar praktijk in Rotterdam traint ze atleten en teams vanuit verschillende sporten. Met haar pedagogische methode Sport in Perspectief leert ze sporters maar ook ouders en coaches hoe ze balans kunnen vinden tussen prestatie en plezier.