Dafne Schippers: 'Ik heb eindelijk geleerd om minder streng te zijn voor mezelf'
De oud-Olympiër doet het boekje open over menstruatie in de topsport.
© Getty Images - Matthias Hangst
Vandaag, 28 mei, is Wereld Menstruatiedag: een dag waar wereldwijd actie gevoerd wordt om het taboe rondom menstruatie te doorbreken. Samen met Always, de officiële leverancier van menstruatieproducten van de Olympische en Paralympische Spelen Parijs 2024, zet oud-Olympiër Dafne Schippers zich in voor dit belangrijke onderwerp. Hoe ging zij in haar topsportjaren om met menstruatie, en hoe is dat inmiddels veranderd? Dat en meer deelt ze met Runner’s World.
Onderzoek Always: menstruatie nog steeds taboe
Uit onderzoek van Always blijkt dat menstruatie nog steeds een taboe is in de sportindustrie. 73 procent van de deelnemers voelt zich niet comfortabel genoeg om over menstruatie te praten. Eén derde is ook in gesprek met de coach terughoudend, uit angst dat menstruatieklachten als excuus voor haar prestaties worden gezien. En dat terwijl menstruatie niet alleen voor vervelende fysieke klachten kan zorgen, maar ook voor gevoelens van angst, stress of schaamte. 55 procent van sportsters maakt zich zorgen over doorlekken tijdens het sporten, wat de focus verstoort, extra stress oplevert en de prestaties belemmert. Werk aan de winkel dus!
Dafne Schippers: altijd maar doorbijten
‘De hele menstruatiecyclus heeft veel invloed op alles: hoe ik me fysiek voel, mijn humeur, hoe ik met andere mensen omga. Geen dag is dezelfde, en de wisselingen gaan de hele maand door. De eerste paar dagen van mijn menstruatie zijn fysiek heftig, dan heb ik buikkrampen, voel me slap en futloos. Dat is als topsporter nogal lastig. Je kunt er vrij weinig aan doen, daarom moet je het maar gewoon accepteren zoals het is. Dat is in ieder geval wat ik altijd deed: pijnklachten blokkeren, niet over nadenken en gewoon doorbijten. Dat was vaak toch de enige manier om ermee om te gaan.’
‘Er werd ook absoluut niet over gepraat met anderen, en dat terwijl de menstruatie eigenlijk zo normaal en natuurlijk is. Ik hoop dat we ooit een punt bereiken waarin atleten zonder gevoel van schaamte kunnen zeggen: ik heb mijn dag niet want mijn menstruatie is net gestart. En dat dat dan gewoon geaccepteerd wordt zonder oordeel. Net zoals: ik heb mijn dag niet want mijn hamstring is gescheurd. Het wordt tijd dat menstruatie wordt erkend en geaccepteerd in de sportwereld, daarom moeten we erover in gesprek gaan.’
Training aanpassen aan cyclus?
‘Je trainingsschema aanpassen aan je menstruatiecyclus is ontzettend lastig. Stel het zou twee keer per jaar gebeuren, dan kun je daar nog wel een beetje omheen bouwen. Maar elke maand alles omgooien werkt gewoon niet. Er zijn altijd wedstrijden die niet goed uitkomen. Dan kan ik ook niet zeggen, ik doe ‘m over drie dagen wel, dan voel ik me beter.’
‘Met mijn coach heb ik altijd open en eerlijk kunnen praten over mijn cyclus. Je kent elkaar ook door en door, dus hij zag het wel aan me als ik ergens last van had. Dat scheelde veel. Hij zou me niet tot het uiterste pushen als hij weet dat ik me door mijn menstruatie niet goed voel. We hebben de grote lijnen van de trainingen niet aangepast, elke training was nodig. Maar op dagen dat ik echt niet veel energie had, heb ik wel iets minder gedaan. Als er bijvoorbeeld 6 tot 8 keer 150 meter op de planning stonden, dan deed ik eerder 6, of misschien zelfs 5 herhalingen. Op die manier kon ik trainen zonder tot het gaatje te gaan.’
Nieuwe inzichten
‘Inmiddels heb ik me meer ingelezen in dit onderwerp. De afgelopen jaren wordt er eindelijk wat meer onderzoek gedaan naar de effecten van de menstruatiecyclus op het prestatievermogen. Dat is hoogste tijd! Er gebeurt zo veel meer in het lijf dan we denken of doorhebben. Ik geloof er oprecht in dat het juist beter is om meer volgens je cyclus te leven. Dat we niet een schema maken en zeggen ‘Oh ben je ongesteld? Nou jammer dan.’ Het zou toch veel mooier én effectiever zijn om een schema om de cyclus heen te bouwen, gebruik te maken van sterke piekdagen en meer rust te plannen op de dagen dat de tank toch al leeg is. Het mag er allemaal zijn!’
Hoe gaat het nu?
‘Sinds ik niet meer actief meedoe in de topsport, heb ik geleerd om te accepteren wanneer ik me wat minder voel. Ik ga dan nog wel sporten, omdat beweging mij juist helpt tegen vervelende buikkrampen – na een training voel ik me altijd beter. Maar het grootste verschil is: ik hoef niet meer 120 procent te geven als dat er niet in zit. Ik hoef niet meer te pushen en de pijn te blokkeren, ik kan het loslaten en erin meegaan. Ik was altijd zo ongelofelijk streng. Nu kan ik eindelijk een beetje lief zijn voor mezelf, vooral in die tijd van de maand.’